Xuân cao nguyên sao mà nhớ thương đến vậy!

Trận mưa trái mùa không đủ làm ẩm lớp đất đỏ mùa khô đã qua đôi ba tháng nắng nhưng vẫn khiến rẫy cà phê nhú nụ non. Cha vội vàng kéo ống, nổ máy tưới khắp vườn. Phải mất vài ngày mới xong. Vất vả chút song được cái hoa cà phê sẽ nở trúng mấy ngày Tết. “Cần gì đào với mai”, cha cười thỏa mãn, mắt lấp lánh nỗi trông đợi vườn cà phê bung hoa rợp ngọn đồi.

Ngày mới vào Nam, nhìn đồi bãi ngút ngàn cỏ tranh, cây dại mà thấy mình bé nhỏ. Quê mình miền Bắc, cánh đồng nhỏ lọt thỏm dưới chân đê ngăn nước lụt từ sông Thương. Vài cụm đất mấp mô, cao hơn đồng vài ba mét gọi là đồi. Chiều cùng đám bạn chăn trâu chơi đuổi bắt, chưa cảm thấy mỏi chân đã chạy hết chu vi.

Tết cao nguyên lúc đầu chẳng có gì. Không áo quần mới. Không bánh chưng xanh. Không thịt đông. Không dưa hành. Chợ xa hàng chục cây số. Mỗi lần đi chợ, mẹ chỉ lo tích trữ đồ khô. Cha ì ạch vác gạo. Hết dốc lại dốc, cao nguyên không dành những quãng đường bằng. Nhà hàng xóm gần nhất cũng cách cả kilomet. Vậy mà ngoảnh đi ngoảnh lại, nơi này đã xanh rẫy cà phê, bãi dâu, đồi khoai, vạt sắn. Nhà nào nhà nấy xe máy chạy vù vù. Con đường đất đỏ lầm bụi mùa khô, bết bùn mùa mưa trải nhựa đen bóng. Dã quỳ đợi nắng, nở tràn trát như đổ thác vàng hai bên lề dốc. Xe đạp xuôi đường băng băng. Tà áo trắng cột ngang hông, gió thổi tung mái tóc. Dẫu trường xa, đi học vẫn là chuyện hạnh phúc.

Tổng kết học kỳ một đã xong. Khoảng thời gian trước Tết, đi học chỉ là đến lớp gặp bạn bè. Giáo viên trở nên dễ dãi. Kể cũng lạ. Học đi liền với kiểm tra mà đứa nào cũng sợ bị dò bài. Ngày trở nên ngắn khi các dự định bỗng giàu cả chiều dài lẫn bề rộng.

Mẹ cắt trụi mấy khóm lá dong, xếp gọn gàng những bó tính biếu hàng xóm. Cha xuống sình ngắm nghía bụi tre, chọn cây làm lạt. Đàn cá dưới ao trữ nước thấy bóng người, nổi lên hóng thức ăn. Con bìm bịp làm tổ trên cây vối rậm rạp gần đó nghiêng ngó dè chừng. Đàn gà rừng con lích rích chạy theo mẹ. Con gà trống với bộ lông đẹp như vẽ vỗ cánh, rướn cao cổ. Đã thuần hóa thành gia cầm suốt nhiều năm mà vẫn giữ thói quen đẻ trứng chỗ vắng, đi kiếm ăn xa, chỉ khi đói quá mới chịu mò về sân nhà. Chả bù cho đám gà ta, đuổi té tát vẫn lẩn quẩn, hở cửa ra cái là nhào ngay vào bếp.

Cha đốn tre thành từng đốt, ôm về thả trước hiên, bắt đầu chẻ lạt. Mùi tre tươi thanh sạch xộc vào mũi, sảng khoái mọi giác quan. Hương Tết bắt đầu từ sợi lạt. Mẹ đem gạo nếp, đỗ xanh ra ngâm, không bỏ nước vo gạo đi mà để lại đổ ngập mớ măng khô. Thịt ba chỉ thái sợi to. Lá dong trụng qua nước sôi, rửa sạch, lau khô, hớt lọc phần gân lá. Đòn bánh tét dài. Khuôn bánh chưng vuông. Mỗi cái lần lượt được xếp vào xoong lớn. Ở góc sân, nội đã chuẩn bị ba ông đầu rau bằng đá. Củi khô sẵn sàng đợi nổi lửa. Tối cao nguyên mùa khô sớm buông cái lạnh tê tê, ngọt ngọt. Cha vác đàn ghita ra, tấm tưng gảy, nghêu ngao hát. Ngày cuối tháng không trăng, chỉ dải sao mượt như lụa chiếu sáng. Giữa cao nguyên thưa người, cái thú ngắm sao là tuyệt nhất. Không bị lấn át bởi ánh điện, tinh tú thỏa sức phát quang. Nội dúi thêm vài khúc củi vào ngọn lửa đang tàn. Tiếng nước lục bục sôi hòa âm vào tiếng dế. Vài con cào cào bị thu hút bởi ánh lửa, nhảy đến rướn cổ nhìn. Con mướp bận rộn đuổi bắt. Con khoang giở thói lười nhác, gác đầu lên chân ngủ thiu thiu.

Bình minh đầu năm, hoa cà phê nở trắng vườn. Ngó sang rẫy hàng xóm, sắc trắng tinh khôi lấn lướt. Xa hơn, từng vạt đồi đổi áo, hoa trắng tinh khiến lẫn trong xanh cây lá. Hương hoa ngọt lịm giữa cái giá hanh hanh. Mùa khô cao nguyên là những đêm trong tỏ ánh trăng sao và những sáng lạnh như cắt. Hơi sương quyện hương hoa thấm vào cánh mũi. Rõ lạnh đó mà vẫn muốn hít hà, uống cho no mùi thơm thanh ngọt mê hồn. Mẹ bẻ một chùm hoa về cắm, gọi là hái lộc. Xuân sang rồi, dẫu cao nguyên chỉ đôi mùa mưa nắng trong năm.

Lệ đón Tết vẫn không đổi. Nội nhận lời chúc tết từ con cái, tặng bao lì xì cho cháu. Mình lớn tồng ngồng mà hình như nội vẫn chưa hay.

Bữa sáng vừa xong, nắng đã vàng như rót mật, đánh tan cái lạnh. Mùa khô cao nguyên là những ngày tràn nắng. Bất kể sáng, trưa hay chiều, nắng vẫn mỡ màng. Ngoài đường, ô tô, xe máy bắt đầu rộn rã. Khác với ngày thường vắng bóng người đi bộ, có thêm vài tốp xúng xính váy hoa. Tết đã thật rồi. Tết trên cánh áo mới. Tết giữa khuôn mặt cười. Tết trong từng câu chúc. Nắng chật không gian. Niềm vui dâng chật nhà, tràn ra sân, tỏa ra ngõ. Đám trẻ rộn ràng. Thanh thiếu niên nô nức. Bánh kẹo ê hề. Chú cô xởi lởi. Tết khắp ngả cười. Chẳng biết nắng có chung vui mà không gian hình như cũng đang nhảy nhót.

Nội khăn gói chuẩn bị lên chùa khấn lộc đầu năm. Cha dắt xe ra ngoài, cẩn thận kiểm tra phanh, ga dẫu hôm qua vẫn vô tư leo lên chạy. Mẹ xách giỏ đồ nội chuẩn bị, miệng nở nụ cười tươi với cha trước khi chở nội ra đường. Nắng đổ bóng cha bằng dáng người thật. Cầu cho mọi năm sau nữa, Tết vẫn không đổi khác.

VŨ THỊ HUẾ
(Thị trấn Liên Nghĩa, Huyện Đức Trọng, Tỉnh Lâm Đồng)